Yazılım & Uygulama Yerelleştirme Rehberi (Adım Adım)

Özet: Yazılım ve mobil uygulama yerelleştirme; metinleri çevirmenin ötesinde, ürünün hedef pazarın dil, kültür ve teknik gereksinimlerine uyarlanmasıdır. Bu rehber; proje öncesi hazırlıktan dosya formatlarına, ICU MessageFormat’tan UI kısıtlarına, terminoloji ve TM kurulumundan LQA ve CI/CD entegrasyonuna kadar uçtan uca bir yol haritası sunar.

Bağlam: Yerelleştirme Hizmetleri.

1) Yerelleştirme nedir? Çeviriden farkı

• Çeviri: Kaynak metnin hedef dile anlam kaybı olmadan aktarılmasıdır.
• Yerelleştirme (L10n): Dilin yanında tarih, saat, sayı ve para birimi biçimleri; UI metin uzunlukları; görsel ve renk tercihleri; yasal uyarılar ve kültürel referansların uyarlanmasıdır.
• Uluslararasılaştırma (I18n): Ürünün farklı dilleri teknik olarak destekleyecek biçimde tasarlanmasıdır. Metinlerin kaynak dosyalara alınması, Unicode desteği, sağdan sola diller ve azami metin uzunluğu gibi konuları kapsar.

Basit örnek: “1 bildirim” ve “5 bildirim” şeklindeki farklı çekimler, sadece çeviri ile değil; çoğul kuralların doğru yönetimi ile çözülür. Ayrıntı: ICU MessageFormat & Placeholder Kılavuzu.

2) Proje öncesi hazırlık: stil ve kaynak metin hijyeni

• Stil kılavuzu: Marka sesi, hitap biçimi, yazım kuralları, örnek metinler ve onaylı biçem kararları. Kısa “yapılır–yapılmaz” listeleri ekleyin.
• Terminoloji ve DNT: Sektörel terimler, ürün adları ve kısaltmalar için onaylı karşılıklar; çevrilmeyecek öğeler (marka, kod, değişken) listesi.
• Kaynak hijyeni: Çift boşluk, hard-code metinler, tekrarlar ve bozuk kaçış karakterleri temizlenir. Tarayıcıda ve cihazda görünen her metnin kaynak dosyada yer aldığından emin olun.
• İç kapsam: Hangi ekranlar ve modüller bu sürümde yerelleştirilecek? Dil öncelikleri ve “string freeze” tarihi nedir?

Terminoloji ve TM kurulum ayrıntıları: Terminoloji Yönetimi & TM.

3) Dosya formatları: doğrulama ve dönüştürme

• XLIFF: Çeviri araçlarıyla en uyumlu değişim formatıdır. Etiketleri ve yer tutucuları korur, onay ve durum bilgisi taşır.
• JSON / YAML / XML: Web ve mobil projelerin doğal formatlarıdır. Anahtar–değer yapısı net olmalıdır. Uzun satırlardan kaçının, yorum satırlarını ayrı tutun.
• PO / POT: Gettext tabanlı projelerde yaygındır. Çoğu web altyapısıyla uyumludur.
• .strings (iOS) ve .resx (Windows): Platforma özgü kaynaklardır. Yer tutucu sözdizimleri farklı olabilir; örnek biçimler dokümante edilmelidir.
• CSV ve diğerleri: Geçici aktarımlar için uygundur; üretim akışlarında XLIFF veya doğal formatlar tercih edilmelidir.

• Doğrulama adımları: Boş anahtar, yinelenen anahtar, kaçan karakter ve eksik yer tutucu taraması. UTF-8 ve satır sonu birliğini kontrol edin.
• Dönüştürme: Farklı formatları XLIFF’e çevirip üretimde XLIFF ile çalışın, teslimde hedef formatlara geri dönüştürün.
• Yerleşik değişkenler: Değişken işaretlerini çevirmeyin, yerini bozmayın. Ayrıntı: ICU & Placeholder.

4) ICU MessageFormat: plural, select ve yer tutucular

• Çoğul kuralları: Diller farklı çoğul biçimlere sahiptir. “0, 1, diğer” gibi kalıplar için gramer doğru seçilmelidir.
• Seçmeli ifadeler: Kullanıcı rolü, cinsiyet veya bağlama göre değişen kısa metinler tek bir iletide yönetilebilir.
• Sayı ve tarih biçimleri: Yerel biçem (binlik ayırıcı, takvim) hedef dile göre otomatik biçimlenmelidir.
• Güvenli yazım: Değişken adlarını kısa ve okunur tutun. Metin içinde tırnak ve süslü parantezleri kaçırmayın. Değişkenleri açıklayıcı yorumlarla belgeleyin.

Uygulama notları ve örnekler için detaylı kılavuz: ICU MessageFormat & Placeholder.

5) UI kısıtları ve metin uzaması

• Karakter sınırları: Buton ve etiketler için makul üst sınırlar belirleyin; sınırları kaynakta yorum olarak belirtin.
• Metin uzaması: Almanca gibi dillerde yüzde 20–30 uzama olağandır. Tasarımda esneyen alanlar kullanın.
• RTL diller: Sağdan sola diller için simge yönleri, hizalama ve ok yönü gözden geçirilir. Ayna ikonları ve metin akışı test edilir.
• Mikro metin: Hata mesajları, boş durumlar ve onboarding adımlarında ton–ses tutarlılığına dikkat edin.
• Pseudo-localization: Çeviri öncesi arayüzü stres testine sokar. Uzama, aksanlı karakter ve geniş karakter setleriyle hızlıca sorun yakalanır.

6) Terminoloji & TM kurulumu

• Derleme: Ürün belgeleri, UI metinleri ve pazarlama içeriklerinden aday terimler çıkarılır. Onay akışı işletilir.
• Biçim: Terimler tekil hâl, alan ve not bilgisiyle saklanır. Çevrilmeyecek öğeler ayrıca işaretlenir.
• TM ilk kurulumu: Eski sürümler ve mevcut çevirilerle çekirdek bellek oluşturulur. Eşik değerleri ve öneri kuralları tanımlanır.
• Yaşam döngüsü: Revizyonlar TM ve TermBase’e işlenir; proje sonunda müşteri varlığı olarak teslim edilir.

Ayrıntı ve bakım notları: Terminoloji Yönetimi & TM.

7) Süreç akışı: brief → üretim → revizyon → LQA

Adım 1: Brief ve kapsam

• Hedef pazarlar, ekran öncelikleri, dil çiftleri ve teslim takvimi netleştirilir.
• Stil kılavuzu, TermBase, mevcut TM ve DNT listesi toplanır.

Adım 2: Üretim

• Kaynaklar doğrulama ve dönüştürmeden geçer. Gerekliyse XLIFF’e aktarılır.
• Alan uzmanı çevirmenlerle üretim yürütülür; edit ve dil denetimi ikinci gözle yapılır.

Adım 3: Görsel ve işlevsel QA

• Ekran görüntüleri ve canlı build üzerinde taşma, kırpma ve hizalama kontrolü.
• Bağlantılar, akışlar ve form doğrulamaları test edilir.

Adım 4: Müşteri geri bildirimi

• Yapılan revizyonlar TM ve TermBase’e işlenerek kurumsal dil birikimi korunur.

Adım 5: LQA ve onaylı teslim

• Dilsel ve kozmetik kalite güvence tek listede kapatılır. Yayın dosyaları hazırlanır.

Detaylı kontrol listeleri: L10n QA Kontrol Listesi.

8) CI/CD’ye hazırlık: repo, branch ve PR akışı

• Depo yapısı: Yerelleştirme dosyaları için tek bir dizin kuralı ve adlandırma standardı belirleyin.
• Branch stratejisi: Geliştirme, sürüm ve sıcak düzeltme kollarını yalın tutun. Dil dosyaları için gereksiz çatallardan kaçının.
• PR/MR akışı: Yeni metinler deponun ana dilinde eklenir; TMS çekip çeviriyi yürütür; lokalize dosyalar PR ile geri gelir.
• Kontroller: Doğrulama ve yer tutucu taraması boru hattında otomatik çalışır.
• Sürekli model: Sık sürüm yapan takımlar için önerilen uygulama: Sürekli Yerelleştirme (CI/CD) – Uygulama.

9) Teslim ve bakım

• Çıktılar: Hedef formatlarda yerelleştirilmiş dosyalar, değişiklik günlüğü ve sürüm notu.
• Varlık teslimi: Güncel TM ve TermBase müşteri varlığıdır; güvenli kanaldan paylaşılır.
• Sürüm sonrası: Hata biletleri ve küçük UI düzeltmeleri hızlı döngüyle kapatılır. Terminoloji güncellemeleri geriye dönük işlenir.

10) Web ve ürün için teknik notlar

• Çok dilli SEO: Hreflang, x-default ve kanonik kullanımına dikkat edin. Ayrıntılı uygulama rehberi: Çok Dilli SEO Rehberi.
• SCORM / LMS: Eğitim içerikleri için altyazı ve VO senkronu, raporlama alanları ve paket yapısı önemlidir. Rehber: SCORM / xAPI.
• Video içerikler: SRT ve VTT, okuma hızları ve CC gereksinimleri için bakınız: Altyazı & CC.
• Gizlilik: Repo ve LQA ekran görüntülerinde kişisel verileri koruyun. Kısa kontrol listesi: KVKK & GDPR – L10n’de Pratik.

11) Sık yapılan hatalar (mini checklist)

• Metinler kod içinde sabit kalmış.
• Yer tutucular çevrilmiş veya yeri bozulmuş.
• ICU çoğul/ seçim kalıbı yanlış; dil bilgisi hataları var.
• Buton ve etiketlerde metin taşması; pseudo-localization yapılmamış.
• TermBase yok; aynı terim farklı biçimlerde kullanılmış.
• LQA yapılmadan yayına çıkılmış; ekran görüntüsü üstü kontrol eksik.
• CI/CD akışında doğrulama ve otomatik testler yok.

12) SSS (kısa)

Yazılım ve mobil uygulama yerelleştirmesi arasında fark var mı?

Temel prensipler ortaktır; ancak mobilde ekran alanı ve mağaza metinleri (ASO) gibi ek kısıtlar vardır.

Hangi dosya formatlarıyla çalışıyorsunuz?

Doğal formatlar (JSON, YAML, XML, .strings, .resx, PO) ve XLIFF ile. Proje ihtiyacına göre dönüşüm yaparız.

ICU neden önemli?

Çoğul kurallar ve seçmeli ifadeler tek bir iletide yönetilir; dil bilgisi hataları ve UI karmaşası azalır. Ayrıntı için ICU kılavuzumuza bakın.

UI’de taşmayı nasıl önlüyorsunuz?

Pseudo-localization testi, karakter sınırı kuralları ve LQA ile. Gerekliyse mikro metinleri uyumlu biçimde yeniden yazarız.

CI/CD ile sürekli yerelleştirme mümkün mü?

Evet. Repo–TMS–PR/MR akışı kurulur; doğrulama ve paketleme otomatikleşir.

Veri gizliliği nasıl korunuyor?

NDA ve rol tabanlı erişim; şifreli aktarım; anonim test verisi; saklama–silme planı. L10n’e özel kontrol listesi için kvkk/gdpr mini rehbere bakın.

13) Sonraki adım

• Terminoloji Yönetimi & TM
• ICU MessageFormat & Placeholder
• L10n QA Kontrol Listesi
• Sürekli Yerelleştirme (CI/CD) – Uygulama
• Çok Dilli SEO Rehberi

Ürününüz için yerelleştirme mimarisini birlikte kuralım: Teklif Al > İletişim (Formu)