İçindekiler
Özet: Altyazı ve Kapalı Altyazı (CC) yerelleştirmesi; transkript çıkarma, zamanlama ve satır kırma, dilsel uyarlama, okuma hızı kontrolü, erişilebilirlik ögeleri ve teslim paketlerinin hazırlanmasını kapsar. Bu rehber, SRT ve VTT biçimlerini, zaman kodu ve satır sınırlarını, CC gereksinimlerini ve QC adımlarını pratik şekilde açıklar. Bağlam: Yerelleştirme Hizmetleri.
1) Biçimler: SRT ve VTT
- SRT: Geniş destek, basit yapı, satır ve zaman bilgisi içerir. Çoğu sosyal platform ve oynatıcı tarafından kabul edilir.
- VTT: Web altyapısına uygun, stillendirme ve konum gibi ek bilgiler taşıyabilir. Modern LMS ve web oynatıcılarla uyumludur.
- Ne zaman hangisi? Yaygın platformlar için SRT çoğu durumda yeterlidir. Web uygulamalarında ve ileri senaryolarda VTT tercih edilir.
- Çoklu dil desteği: Her dil için ayrı dosya ve net adlandırma yapılır. Örnek yaklaşım: dil kodu içeren dosya isimleri, sürüm numarası ve tarih.
2) Satır sınırları ve okuma hızı
- Satır uzunluğu: Türkçe için tek satırda yaklaşık 35 ile 42 karakter arası önerilir. İki satır üst sınır olarak planlanır.
- Gösterim süresi: Bir altyazı en az bir saniye, en fazla altı saniye ekranda kalır. Hızlı geçişlerde daha kısa süreler tercih edilir.
- Okuma hızı: Karakter başına saniye değeri ortalama aralıkta tutulur. Hızlı konuşma ve yoğun sahnelerde cümle sadeleştirilir.
- Satır kırma: Anlamlı öbeklerde kırılır. Özne ve yüklem mümkünse aynı satırda tutulur. Bağlaç ve ünlemler satır başında bırakılmaz.
- Ekran üstü metinler: Önemli ekran yazıları için ayrı altyazı satırı açılır veya metin içi notla belirtilir.
3) Zaman kodu ve senkron
- Spotting: Altyazı görsel kesme noktalarına ve konuşma başlangıçlarına yakın başlatılır. Sahne geçişlerinde satır bitirilir.
- Giriş ve çıkış boşluğu: Saniyenin küçük bir kısmı kadar önden giriş ve çıkış eklenerek doğal okuma sağlanır.
- Çakışmalar: Aynı anda konuşma ve önemli ses etkileri olduğunda ayrı satırlar planlanır veya üst üste binme azaltılır.
- Sessizlik: Sessiz anlarda gereksiz altyazı gösteriminden kaçınılır. Okuyucuya nefes alanı bırakılır.
4) CC ve erişilebilirlik gereksinimleri
- Hoparlör kimliği: Konuşmacı değiştiğinde isim veya rol bilgisi verilir. Örneğin, anlatıcı ve sahne içi karakterler ayırt edilir.
- Ses efektleri: Anlamı etkileyen sesler kısa ve anlaşılır şekilde belirtilir. Örneğin, müzik, alkış, kapı sesi, kalabalık gürültüsü.
- Müzik sözleri: Söz içeren müzik cümleleri mümkün olduğunda özetlenir veya işaretlenir.
- Dil ve ton: Bağırma, fısıldama, ağlama gibi tonlar gerektiğinde not edilir.
- Kontrast ve boyut: Oynatıcıya göre seçilen altyazı temasının yeterli kontrastta olması önerilir.
5) Dil ve stil kuralları
- Sadeleştirme: Konuşma metni birebir yazılmak zorunda değildir. Okunabilirlik için kısa ve açık cümleler tercih edilir.
- Noktalama ve büyük harf: Cümle başlangıçlarında tutarlılık sağlanır. Ünlem ve soru işareti gereksiz kullanılmaz.
- Sayısal biçimler: Tarih, saat, para birimi ve ölçüler hedef dilin yerel biçimine uyarlanır.
- Özel adlar: Marka ve kişi adları doğrulanır. Gerekirse telaffuz notu ayrıca iletilir.
- Üslup: Hedef kitleye ve içerik türüne uygun resmiyet seviyesi korunur.
6) QC kontrol listesi
- Zaman ve senkron uygun mu? Hızlı sahnelerde taşma yok mu?
- Satır uzunluğu ve satır sayısı sınırlar içinde mi?
- Okuma hızı rahat mı? Gerekiyorsa sadeleştirme yapıldı mı?
- CC öğeleri (ses efektleri ve konuşmacı bilgisi) doğru ve tutarlı mı?
- Yazım kuralları ve terminoloji listesi ile uyumlu mu?
- Platform testi yapıldı mı? Farklı oynatıcılar ve cihazlar üzerinde kontrol edildi mi?
Daha ayrıntılı test adımları için: L10n QA Kontrol Listesi.
7) Teslim paketleri
- Dosyalar: Dil başına SRT veya VTT, gerekiyorsa iki sürüm: standart altyazı ve erişilebilirlik odaklı CC.
- Zorunlu altyazı: Yalnızca çevirisi gereken sabit yazılar için ayrı “zorunlu altyazı” paketi hazırlanabilir.
- Gömülü ve yan yana: Oynatıcı kısıtlarında gömülü altyazı gerekebilir; çoğu durumda ayrı dosya daha esnektir.
- Ek belgeler: Transkript, terim listesi ve kısa stil kılavuzu teslim edilir. Dosya adlandırma ve klasör yapısı netleştirilir.
8) İş akışı ve roller
- Brief: Hedef kitle, diller, platformlar ve özel kısıtlar belirlenir.
- Transkript ve zamanlama: Kaynaktan metin çıkarılır ve zaman kodları atanır.
- Çeviri ve yerelleştirme: Üslup ve yerel biçimler uygulanır.
- Revizyon ve CC ekleri: Konuşmacı ve ses efektleri tamamlanır.
- QC ve platform testleri: Cihaz ve oynatıcı bazlı kontroller yapılır.
- Teslim ve yayın: Dosyalar yüklenir, sürüm ve arşiv yönetimi yapılır.
9) SSS (mini)
Altyazı mı, dublaj mı?
Bütçe, hedef kitle ve yayın takvimine göre karar verilir. Esneklik ve erişilebilirlik için altyazı; üst düzey etki için dublaj tercih edilir.
SRT mi, VTT mi kullanmalıyım?
Genel platform uyumluluğu için SRT yeterlidir. Web uygulamalarında ve gelişmiş özelliklerde VTT avantaj sağlar.
SCORM veya LMS’e yüklerken nelere dikkat edilmeli?
Oynatıcı uyumluluğu, dosya adlandırma ve kodlama önemlidir. Ayrıntılar için bkz. SCORM/E-Öğrenme İçerik Yerelleştirme.
10) İlgili içerik ve sonraki adım
Video içerikleriniz için altyazı ve CC yerelleştirme akışını birlikte tasarlayalım: Teklif Al > İletişim (Formu)
